( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
Chandrayaan-3 landing Updates: भारत आणि रशिया यांच्यातील चंद्रावर पोहोचण्याच्या शर्यतीत भारतीय चांद्रयान-3 जिंकण्याच्या जवळ आहे. चांद्रयान-3 कक्षा बदलल्यानंतर डीबूस्टिंगद्वारे चंद्राच्या जवळ पोहोचले आहे आणि 2 तासांनंतर म्हणजे शुक्रवारी रात्री 2 वाजता, त्याला प्री-लँडिंग ऑर्बिटसाठी दुसरे डीबूस्टिंग करावे लागेल. दुसरीकडे रशियन अंतराळयान लुना-25 शनिवारी रात्री कक्षा बदलत असताना आपत्कालीन परिस्थितीत अडकले. कक्षा बदलण्यासाठी सुरू असलेल्या प्रयत्नांना यश न मिळाल्याने लुना-25 आपली कक्षा बदलू शकले नाही. लुना-25 हे 21 ऑगस्टला चंद्रावर उतरणार आहे, त्यासाठी बुधवारीच ते चंद्राच्या वरच्या कक्षेत पोहोचले होते.
Luna-25 आज प्री-लँडिंग कक्षेत पोहोचणार होते जेणेकरून ते वेळेवर उतरण्याची तयारी करू शकतील, पण आता ही योजना बिघडत चालल्याचे दिसत आहे.. सुमारे 50 वर्षांतील रशियाची ही पहिली चंद्र मोहीम आहे, जी युक्रेनबरोबरच्या युद्धाच्या मध्यभागी आधीच देशामध्ये टीकेचा विषय बनली आहे. रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांना ही मोहिम कोणत्याही परिस्थितीत यशस्वी झाल्याचे पाहायचे आहे.
चांद्रयान-3 चे लँडर दुसऱ्या डी-बूस्टिंगपासून अंतर कमी करेल
इस्रोच्या चांद्रयान-3 ची विक्रम लॅंण्ड त्याच्या पहिल्या डी-बूस्टिंगद्वारे चंद्राच्या जवळ पोहोचली आहे. आता त्याला शुक्रवार-शनिवारी मध्यरात्री पहाटे २ वाजता दुसरे डी-बूस्टिंग करायचे आहे. या डिबूस्टिंगसह, लँडर त्याच्या प्री-लँडिंग कक्षेत पोहोचेल, तेथून त्याचे चंद्रापासून किमान अंतर 30 किमी आणि कमाल अंतर 100 किमी असेल. 23 ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी 5.47 वाजता चंद्रावर सॉफ्ट लँडिंग करून इतिहास रचण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे. विक्रम लँडरच्या पहिल्या डी-बूस्टिंगनंतर, चंद्रापासून किमान अंतर 113 किमी आणि कमाल अंतर 157 किमी आहे. पहिले डी-बूस्टिंग 18 ऑगस्ट रोजी झाले, जे पूर्णपणे यशस्वी झाले.
डी-बूस्टिंग कसे केले जाते?
प्रथम डी-बूस्टिंग म्हणजे काय ते समजून घेऊया? ही अशी प्रक्रिया आहे, ज्याच्या मदतीने चंद्राच्या पृष्ठभागावर पोहोचण्यापूर्वी लँडरचा वेग कमी केला जातो. यासाठी लँडरच्या पायावर दोन थ्रस्टर लावण्यात आले आहेत, जे लँडरला विरुद्ध दिशेने ढकलतात. विक्रम लँडरच्या चार पायांजवळ जोडलेले दोन थ्रस्टर्स सुमारे 800 न्यूटन पॉवरचे आहेत. यामुळे गाडीत ज्याप्रमाणे ब्रेक लावले जातात त्याच पद्धतीने विक्रमचा वेग कमी होईल.
न्यूटनचा तिसरा नियम येथे वापरला आहे, ज्याला क्रिया-प्रतिक्रियाचा नियम म्हणतात. लँडरचा वेग ज्या दिशेला असतो, त्या दिशेचा थ्रस्टर दुसऱ्या दिशेला जोर निर्माण करतो, त्यामुळे वेग कमी होतो. गाडी थांबवण्यासाठी जणू काही हळू हळू ब्रेक अनेक वेळा दाबला. त्याचप्रमाणे, थ्रस्टरमधूनही अनेक वेळा थ्रस्ट तयार करावा लागेल.
